Արցախի, հայ-ադրբեջանական հակամարտության հարցի շուրջ որևէ առումով նկատվող որևէ ինտենսիվություն Հայաստանում անմիջապես աչք ծակող է դարձնում կոնցեպտուալ, ինստիտուցիոնալ ընդդիմության բացակայության խնդիրը: Դա պարզորոշ է նաև այս շրջափուլում: Օրինակ, երբ օրեր առաջ Մյունխենում Ալիևը բարձրաձայնեց «կապիտուլյացիայի» իր փաստարկն ու «վկայաբերեց» 2021 թվականի ընտրության արդյունքը, ինչպիսին պետք է լիներ Հայաստանի բնական, օրգանական արձագանքը: Այն պետք է արտահայտվեր հայեցակարգային ինստիտուցիոնալ ընդդիմության որևէ քաղաքական դրսևորումով, որը համոզիչ կերպով ցույց կտար Ալիևի «տեսության» և «վկայության» անհամարժեք և արհեստածին, շինծու լինելը, ցույց կտար, որ Հայաստանում թե 2021 թվականի արտահերթ ընտրության, թե ընդհանրապես հետագա ներքաղաքական զարգացումների կառուցվածքը ամենևին այն պարզունակը չէ, որ փորձեց ներկայացնել և խաղարկել Ալիևը: Ընդ որում, ընդդիմության դրսևորում ասվածը Հայաստանում հաճախ, կամ գերակայորեն ընկալվում է միտինգային որևէ դրսևորում:
Կա տարածված մտայնություն, որ ընդդիմության ազդեցիկ գործողությունը միտինգն է՝ բազմամարդ միտինգը, կամ ընդդիմությունը կենսունակ է, եթե կարողանում է հավաքել բազմամաիդ միտին: Այդ մտայնությունը սերմանվել է տարբեր օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ իրողությունների բերումով, ըստ էության խեղելով հանրության քաղաքական պատկերացումների սանդղակը: Գործնականում, այդօրինակ ինստիտուցիոնալ ընդդիմությունն ու միտինգային դրսևորումը մեծ հաշվով նույնիսկ հակոտնյա են, որովհետև կայացած ինստիտուցիոնալ ընդդիմադիր ուժը չունի միտինգային ինքնադրսևորման կարիք, քաղաքական ազդեցության համար բավական կլինի հենց միայն քաղաքական հայտարարությունը այս կամ այն իրողության առնչությամբ, որն ինքը կառուցված կլինի ամենօրյա ռեժիմով ու ռազմավարական, կոնցեպտուալ ընդգրկումով աշխատանքով ձևավորված ցանցային հենքի վրա: Այդ հենքը արդեն իսկ կլինի տվյալ ուժի ոչ միայն ներքին, այլ նաև արտաքին լրջմիտ ընկալման համար: Հայաստանում չկա այդ ամենն ու գործնականում ինստիտուցիոնալացված միակ ընդդիմությունը ներկայումս նախկին իշխանությունն է, որն իր բոլոր արատներով, թերություններով ու անգամ հանցանքներով հանդերձ, այսօր այն է, ինչ կա և ծածկում է Հայաստանի ներքաղաքական կյանքի այսպես կոչված ընդդիմադիր հատվածը:
Հայաստանն էլ ստիպված է խաղալ, կամ այլ կերպ ասած՝ «ծածկվել» նրանով, ինչ կա: Բայց ակնառու է, որ այդ «վերմակը» մեղմ ասած չի համապատասխանում այն ջերմաստիճանին, որի պայմաններում պետք է «ծածկվի» Հայաստանը: Այդ վերմակը այսօր չափազանց կարճ է և Հայաստանը ստիպված է լինելու «չմրսելու», «վերջույթները» չսառեցնելու համար ոտքերը անընդհատ հետ քաշել և համապատասխանեցնել վերմակին: Հայաստանին պետք է «երկար ծածկոց», որպեսզի ժամանակի ընթացքում առավել «ցրտելու» միտված աշխարհաքաղաքական եղանակային պայմաններում Հայաստանը ոչ թե ստիպված լինի ոտքերը «վերմակին» համապատասխանեցնելու համար պարբերաբար հետ քաշել դրանք, այլ ունենա դրանք ավելի երկարացնելու հնարավորություն, ինչը և թույլ կտա երկար «ծածկոցի» առկայությունը: Ինչպես բազմիցս առիթ եմ ունեցել ասելու, նախկին իշխանություն-ընդդիմության առկայությունը այն նվազագույնն է, որ Հայաստանին թույլ է տալիս չափազանց բարդ միջավայրում և խիստ համեստ հնարավորությունների պայմաններում ապահովել նվազագույն մանևր: Բայց, դա խիստ կարճաժամկետ մեխանիզմ է, իր բնույթով՝ մաշվող մեխանիզմ: Հայաստանին անհրաժեշտ է երկարաժամկետ կենսունակությամբ և ինստիտուցիոնալ ամրությամբ քաղաքական նոր ընդդիմություն, որի բովանդակության սնուցման աղբյուրը կլինի սեփական քաղաքական միտքը, այլ ոչ թե քաղաքական իշխանության ձևավորած ցանկացած իրողության հակառակ տրամաբանությունը: